W dniu dzisiejszym obchodzimy Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Z tej okazji kilka ciekawostek.
Dość powszechnie znana jest krótka rymowanka, która mówi o zażyłej przyjaźni między Polską a Węgrami:
#polak , Węgier – dwa bratanki,
i do szabli, i do szklanki,
oba zuchy, oba żwawi,
niech im Pan Bóg błogosławi.
Natomiast w języku węgierskim brzmi to w następujący sposób:
Lengyel, magyar – két jó barát,
Együtt harcol s issza borát,
Vitéz s bátor mindkettője,
Áldás szálljon mindkettőre.
„Dawniej to było” – stosunki między tymi dwoma narodami sięgają aż średniowiecza. W 1001/1003 roku ówczesny król Węgier Stefan I Święty zajął należące do Polski tereny dzisiejszej Słowacji, stanowiąc tym samym granicę z Polską.
Początki stosunków polsko-węgierskich datowane są na XI i XII wiek, kiedy to oba państwa podpisały koalicję antyniemiecką (niemiecką, nie nazistowską ( ͡° ͜ʖ ͡°) ). Węgierscy historycy pisali o tej sytuacji:”sojusz obronny Bolesława Krzywoustego i króla węgierskiego Kolomana Uczonego na jesieni 1108 sprawił, iż losy węgierskiej kampanii zostały rozstrzygnięte nad Odrą i Łabą, polska broń uratowała Węgry od niemieckiej nawały.”
W XIV wieku oba państwa zawarły unię personalną, w wyniku której w roku 1370 królem Polski został dotychczasowy władca Węgier – Ludwik I Wielki. Po jego śmierci w Polsce tron objęła jego córka Jadwiga.
W 1440 oba państwa po raz kolejny połączył wspólny władca, a był nim Władysław III Warneńczyk – unia ta trwała zaledwie 4 lata, zakończyła się wraz z porażką z Turkami w bitwie pod Warną (1444), gdzie zginął tenże król.
Czasami jednak nie było kolorowo na halickim rejonie, bo oba państwa rywalizowały ze sobą o Ruś Halicką. Najpierw zdobył ją dla Polski Kaziemierz Wielki, potem dla Węgrów Ludwik I Węgierski, ale koniec końców wróciła do Polski za sprawą Jadwigi w 1387 roku. W 1471 roku polski królewicz Kazimierz ruszył ze zbrojną wyprawą po koronę króla Węgier, jednak ta zakończyła się niepowodzeniem. W odwecie ówczesny król Węgier Maciej Korwin ( ͡° ͜ʖ ͡°) najeżdżał nasze rejony i prowadził antypolską politykę. Nawet zawiązał sojusz z władcą moskiewskim Iwanem III przeciwko koalicji polsko-litewskiej.
Zygmunt Stary nie chciał zbytnio pomagać Węgrom w ich starciu z Imperium Osmańskim, ponieważ nie chciał psuć stosunków z Turkami. W 1526 armia węgierska została rozbita przez armię turecką w bitwie pod Mohaczem, w której zginęło także 3000 polskich rycerzy. Po tym wydarzeniu na Węgrzech nastąpiła wojna domowa, w związku z czym do Polski emigrowało wielu węgrów, w tym król Węgier Jan Zapolya, który schronił się w Tarnowie. Król Węgier nie odzyskał jednak władzy, ale ożenił się z córką Zygmunta Starego z którą miał syna znanego jako Jan Zygmunt.
Nieco później, bo w roku 1848 miało miejsce powstanie węgierskie, które zostało wsparte przez polski rząd i wojsko w liczbie 3000 (legion dowodzony przez gen. Józefa Wysockiego). Naczelnym wodzem całego powstania był Józef Bem.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej Węgrzy chcieli wesprzeć nas armią 30tyś. kawalerzystów, jednak władze Czechosłowacji i Rumuni nie zgodziły się na przejazd wojsk węgierskich przez ich tereny. Koniec końców Rumunia zgodziła się na przesłanie amunicji do Polski, a ten fakt upamiętnia tablica z takim oto tekstem:”Łącznie w latach 1919–1921 rząd Królestwa Węgier przekazał Polsce blisko 100 mln pocisków karabinowych, ogromne ilości amunicji artyleryjskiej, sprzętu i materiałów wojennych.”
II Wojna Światowa – w tym okresie Węgry były sojusznikiem III Rzeszy, mimo to szef węgierskiej dyplomacji oświadczył w liście do posła Villaniego:”Nie jesteśmy skłonni brać udziału ani pośrednio, ani bezpośrednio w zbrojnej akcji prze­ciw Polsce. Przez «pośrednio» rozumiem tu, że odrzucimy każde żądanie, które prowadziłoby do umożliwienia transportu wojsk niemieckich pieszo, pojazdami mechanicznymi czy koleją przez węgierskie terytorium dla napaś­ci przeciw Polsce. Jeżeli Niemcy zagrożą użyciem siły, oświadczę katego­rycznie, że na oręż odpowiemy orężem.”
Premier Węgier sprzeciwił się rozkazom Adolfa Hitlera i odmówił możliwość inwazji Polski z terenów Węgier. Kazał również zaminować tunele kolejowe na linii kolejowej, gdyby wojska niemieckie chciały siłą je sforsować.
Węgrzy przyjęli ponad 100 tysięcy polskich uchodźców, otworzyli dla nich szkoły i dali im schronienie. Mimo nacisków ze strony Niemców rząd węgierski zezwalał na funkcjonowanie poselstwa polskiego w Budapeszcie.
Podczas Powstania Warszawskiego wojska węgierskie pomagające wojskom III Rzeszy na terenie stolicy otrzymały zakaz pomocy w powstaniu stronie polskiej. Ci żołnierze, którzy byli po stronie niemieckiej pomagali polakom oferując im jedzenie i broń. Dowództwo węgierskie zaoferowało nawet, że ich własnym samolotem przetransportują dowódcę AK, aby ten mógł porozmawiać i poprosić o pomoc wojska alianckie. Gdy Niemcy dowiedzieli się o tym planie, postanowili odesłać węgierskie dywizje z frontu nad Wisłą.
Komunizm – po wojnie oba państwa należały do bloku wschodniego. Inspirowana wydarzeniami w Poznaniu rewolucja węgierska w 1956 została entuzjastycznie poparta przez Polaków, którzy masowo oddawali krew dla rannych bojowników węgierskich. Do 12 listopada w całym kraju zgłosiło się 11.196 honorowych krwiodawców. Z powodu ogromnej ilości Polaków chętnych do oddania krwi dla Węgrów wiele szpitali w Polsce musiało otworzyć dodatkowe miejsca. W całym kraju powstawały komitety zajmujące się działaniem na rzecz potrzebującej ludności węgierskiej. Polacy wysyłali również na Węgry lekarstwa – Polski Czerwony Krzyż wysłał 15 samolotów z łącznie 44 tonami medykamentów.
Po roku 1989 wraz z Czechosłowacją powstała Grupa Wyszehradzka, której celem było zbliżenie tych państw do struktur euroatlantyckich. 12 marca 1999 roku Polska i Węgry zostały członkami NATO, natomiast 1 maja 2004 roku wspólnie dołączyli do Unii Europejskiej.
Na zakończenie słowa premiera Węgier Pala Telekiego, który zareagował na żądania niemieckie w sprawie ataku na Polskę:”Prędzej wysadzę nasze linie kolejowe, niż wezmę udział w inwazji na Polskę. Ze strony Węgier jest sprawą honoru narodowego nie brać udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej przeciw Polsce.”
#dziendobry #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki #historia