W dniu dzisiejszym obchodzimy…
W dniu dzisiejszym obchodzimy Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Z tej okazji kilka ciekawostek.
Dość powszechnie znana jest krótka rymowanka, która mówi o zażyłej przyjaźni między Polską a Węgrami:
#polak , Węgier – dwa bratanki,
i do szabli, i do szklanki,
oba zuchy, oba żwawi,
niech im Pan Bóg błogosławi.
Natomiast w języku węgierskim brzmi to w następujący sposób:
Lengyel, magyar – két jó barát,
Együtt harcol s issza borát,
Vitéz s bátor mindkettője,
Áldás szálljon mindkettőre.
„Dawniej to było” – stosunki między tymi dwoma narodami sięgają aż średniowiecza. W 1001/1003 roku ówczesny król Węgier Stefan I Święty zajął należące do Polski tereny dzisiejszej Słowacji, stanowiąc tym samym granicę z Polską.
Początki stosunków polsko-węgierskich datowane są na XI i XII wiek, kiedy to oba państwa podpisały koalicję antyniemiecką (niemiecką, nie nazistowską ( ͡° ͜ʖ ͡°) ). Węgierscy historycy pisali o tej sytuacji:”sojusz obronny Bolesława Krzywoustego i króla węgierskiego Kolomana Uczonego na jesieni 1108 sprawił, iż losy węgierskiej kampanii zostały rozstrzygnięte nad Odrą i Łabą, polska broń uratowała Węgry od niemieckiej nawały.”
W XIV wieku oba państwa zawarły unię personalną, w wyniku której w roku 1370 królem Polski został dotychczasowy władca Węgier – Ludwik I Wielki. Po jego śmierci w Polsce tron objęła jego córka Jadwiga.
W 1440 oba państwa po raz kolejny połączył wspólny władca, a był nim Władysław III Warneńczyk – unia ta trwała zaledwie 4 lata, zakończyła się wraz z porażką z Turkami w bitwie pod Warną (1444), gdzie zginął tenże król.
Czasami jednak nie było kolorowo na halickim rejonie, bo oba państwa rywalizowały ze sobą o Ruś Halicką. Najpierw zdobył ją dla Polski Kaziemierz Wielki, potem dla Węgrów Ludwik I Węgierski, ale koniec końców wróciła do Polski za sprawą Jadwigi w 1387 roku. W 1471 roku polski królewicz Kazimierz ruszył ze zbrojną wyprawą po koronę króla Węgier, jednak ta zakończyła się niepowodzeniem. W odwecie ówczesny król Węgier Maciej Korwin ( ͡° ͜ʖ ͡°) najeżdżał nasze rejony i prowadził antypolską politykę. Nawet zawiązał sojusz z władcą moskiewskim Iwanem III przeciwko koalicji polsko-litewskiej.
Zygmunt Stary nie chciał zbytnio pomagać Węgrom w ich starciu z Imperium Osmańskim, ponieważ nie chciał psuć stosunków z Turkami. W 1526 armia węgierska została rozbita przez armię turecką w bitwie pod Mohaczem, w której zginęło także 3000 polskich rycerzy. Po tym wydarzeniu na Węgrzech nastąpiła wojna domowa, w związku z czym do Polski emigrowało wielu węgrów, w tym król Węgier Jan Zapolya, który schronił się w Tarnowie. Król Węgier nie odzyskał jednak władzy, ale ożenił się z córką Zygmunta Starego z którą miał syna znanego jako Jan Zygmunt.
Nieco później, bo w roku 1848 miało miejsce powstanie węgierskie, które zostało wsparte przez polski rząd i wojsko w liczbie 3000 (legion dowodzony przez gen. Józefa Wysockiego). Naczelnym wodzem całego powstania był Józef Bem.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej Węgrzy chcieli wesprzeć nas armią 30tyś. kawalerzystów, jednak władze Czechosłowacji i Rumuni nie zgodziły się na przejazd wojsk węgierskich przez ich tereny. Koniec końców Rumunia zgodziła się na przesłanie amunicji do Polski, a ten fakt upamiętnia tablica z takim oto tekstem:”Łącznie w latach 1919–1921 rząd Królestwa Węgier przekazał Polsce blisko 100 mln pocisków karabinowych, ogromne ilości amunicji artyleryjskiej, sprzętu i materiałów wojennych.”
II Wojna Światowa – w tym okresie Węgry były sojusznikiem III Rzeszy, mimo to szef węgierskiej dyplomacji oświadczył w liście do posła Villaniego:”Nie jesteśmy skłonni brać udziału ani pośrednio, ani bezpośrednio w zbrojnej akcji przeciw Polsce. Przez «pośrednio» rozumiem tu, że odrzucimy każde żądanie, które prowadziłoby do umożliwienia transportu wojsk niemieckich pieszo, pojazdami mechanicznymi czy koleją przez węgierskie terytorium dla napaści przeciw Polsce. Jeżeli Niemcy zagrożą użyciem siły, oświadczę kategorycznie, że na oręż odpowiemy orężem.”
Premier Węgier sprzeciwił się rozkazom Adolfa Hitlera i odmówił możliwość inwazji Polski z terenów Węgier. Kazał również zaminować tunele kolejowe na linii kolejowej, gdyby wojska niemieckie chciały siłą je sforsować.
Węgrzy przyjęli ponad 100 tysięcy polskich uchodźców, otworzyli dla nich szkoły i dali im schronienie. Mimo nacisków ze strony Niemców rząd węgierski zezwalał na funkcjonowanie poselstwa polskiego w Budapeszcie.
Podczas Powstania Warszawskiego wojska węgierskie pomagające wojskom III Rzeszy na terenie stolicy otrzymały zakaz pomocy w powstaniu stronie polskiej. Ci żołnierze, którzy byli po stronie niemieckiej pomagali polakom oferując im jedzenie i broń. Dowództwo węgierskie zaoferowało nawet, że ich własnym samolotem przetransportują dowódcę AK, aby ten mógł porozmawiać i poprosić o pomoc wojska alianckie. Gdy Niemcy dowiedzieli się o tym planie, postanowili odesłać węgierskie dywizje z frontu nad Wisłą.
Komunizm – po wojnie oba państwa należały do bloku wschodniego. Inspirowana wydarzeniami w Poznaniu rewolucja węgierska w 1956 została entuzjastycznie poparta przez Polaków, którzy masowo oddawali krew dla rannych bojowników węgierskich. Do 12 listopada w całym kraju zgłosiło się 11.196 honorowych krwiodawców. Z powodu ogromnej ilości Polaków chętnych do oddania krwi dla Węgrów wiele szpitali w Polsce musiało otworzyć dodatkowe miejsca. W całym kraju powstawały komitety zajmujące się działaniem na rzecz potrzebującej ludności węgierskiej. Polacy wysyłali również na Węgry lekarstwa – Polski Czerwony Krzyż wysłał 15 samolotów z łącznie 44 tonami medykamentów.
Po roku 1989 wraz z Czechosłowacją powstała Grupa Wyszehradzka, której celem było zbliżenie tych państw do struktur euroatlantyckich. 12 marca 1999 roku Polska i Węgry zostały członkami NATO, natomiast 1 maja 2004 roku wspólnie dołączyli do Unii Europejskiej.
Na zakończenie słowa premiera Węgier Pala Telekiego, który zareagował na żądania niemieckie w sprawie ataku na Polskę:”Prędzej wysadzę nasze linie kolejowe, niż wezmę udział w inwazji na Polskę. Ze strony Węgier jest sprawą honoru narodowego nie brać udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej przeciw Polsce.”
#dziendobry #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki #historia